Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej – kto może go otrzymać?

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej to przewidziany przez polskie prawo środek dyscyplinujący nieuczciwych przedsiębiorców. Jego nałożenie rodzi poważne konsekwencje prawne. Ustanawiany jest wobec osób, które zaniedbały swoje obowiązki nakładane przez zapisy znajdujące się w ustawie Prawo upadłościowe. O jakich konkretnie zaniechania chodzi? Czy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej obowiązuje dożywotnio? Co jeszcze warto wiedzieć o tego rodzaju karze?

Jednym z podstawowych praw przysługujących obywatelom Polski jest prawo do prowadzenia działalności gospodarczej. Żaden organ nie ma możliwości ograniczać tego przywileju, jeśli nie zaistniały odpowiednie ku temu przesłanki. Ustawa Prawo upadłościowe określa, że zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może być orzeczony tylko i wyłącznie względem osób, które zaniedbały obowiązki nałożone przez ww. akt prawny.

Kto może otrzymać zakaz prowadzenia działalności gospodarczej?

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy przede wszystkim osób, które nie dopilnowały terminu ogłoszenia upadłości swojej firmy. Wniosek w tej sprawie należy zawsze złożyć w terminie do 30 dni od momentu powstania niewypłacalności przedsiębiorstwa. Co istotne – obowiązek ten dotyczy zarówno osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, jak i spółek.

Wydawać się może, że w takiej sytuacji zakaz dotyczy najczęściej przedsiębiorców roztargnionych, którzy z różnych przyczyn zapominają o przedłożeniu stosownych dokumentów poświadczających upadłość ich firmy. Rzeczywistość jest jednak nieco bardziej skomplikowana. Trudności sprawia bowiem precyzyjne określenie momentu zaistnienia niewypłacalności. Wymaga to bowiem przeprowadzenia wewnętrznych analiz finansowych. Praktyka gospodarcza pokazuje, że o stanie niewypłacalności można mówić, gdy występuje co najmniej trzymiesięczna przerwa w regulowaniu zobowiązań przez firmę. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości oficjalnie rozpoczyna postępowanie upadłościowe.

Zakaz prowadzenia działalności – komu jeszcze grozi?

Brak złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości to tylko jedna z przesłanek upoważniające do nałożenia na daną osobę zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Tego rodzaju konsekwencji powinni spodziewać się również przedsiębiorcy, którzy nie realizują poszczególnych obowiązków nałożonych na nich z tytułu toczącego się procesu upadłościowego. Mowa tu konkretnie o:

• niewydawaniu dokumentacji (np. ksiąg rozrachunkowych), zatajaniu jej lub celowym zniszczeniu;
• ukrywaniu bądź niszczeniu majątku, który mógłby w całości lub w części pokryć wierzytelności;
• niewypełnianiu innych obowiązków określonych w ustawie lub przez sąd albo sędziego komisarza w trakcie postępowania upadłościowego lub po ogłoszeniu upadłości;
• utrudnianiu w jakikolwiek sposób przebiegu postępowania upadłościowego.

Kto nakłada zakaz prowadzenia działalności gospodarczej?

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej zawsze nakłada sąd. Robi to po pozytywnym rozpatrzeniu wcześniej złożonego wniosku. Ten złożyć może kilka podmiotów. Najczęściej robią to wierzyciele, wobec których dana firma ma długi. Jeśli nie widzą oni szans na odzyskanie pieniędzy, mają oni prawo pociągnąć niewypłacalnego przedsiębiorcę do odpowiedzialności. Należy pamiętać, że samo złożenie wniosku nie oznacza automatycznego nałożenia zakazu na daną firmę. Sąd nałoży taką karę, o ile przedstawione zostaną mu wszelkie przesłanki udowadniające słuszność podjęcia takiej właśnie decyzji.

Wniosek o nałożenie zakazu prowadzenia działalności mogą złożyć też syndyk, tymczasowy nadzorca sądowy, zarządca przymusowy, Prezes Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urząd Skarbowy (w przypadku nieregulowania podatków), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (w przypadku nieopłacania składek) oraz prokurator. Rola tego ostatniego będzie szczególnie ważna, jeśli jednocześnie wobec danego przedsiębiorcy wszczęto postępowanie karne dotyczące prowadzenia niezgodne z polskim prawem biznesu.

Zakaz może objąć nie tylko samych właścicieli firm. Z racji tego, że podlegają mu również spółki cywilne i handlowe, dotyczy osób pełniących funkcje:

• członka rady nadzorczej,
• członka komisji rewizyjnej,
• pełnomocnika lub reprezentanta osoby fizycznej prowadzącej działalność, przedsiębiorstwa państwowego, fundacji, spółdzielni czy stowarzyszenia.

Jakie są skutki nałożenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej?

Skutki nałożenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej określa art. 373 ustawy Prawo upadłościowe. Są to:

• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek;
• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w ramach spółki cywilnej;
• zakaz sprawowania funkcji członka rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia.

W praktyce oznacza to, że osoba, będąca dotąd przedsiębiorcą, może pracować jedynie w oparciu o umowę o pracę lub umowy cywilnoprawne.

Czy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jest dożywotni?

Nie. W zależności od danej sytuacji sąd nakłada go w wymiarze czasowym od roku do maksymalnie 10 lat. Powtórzy należy, że orzeczenie tego rodzaju kary nie następują wraz z przedłożeniem wniosku. Sąd musi rozpatrzyć daną sprawę kompleksowo, zbadać wszystkie okoliczności utracenia przez przedsiębiorstwo wypłacalności. Możliwość nałożenia kary na daną osobę zawsze ma charakter fakultatywny.

Jeśli mają Państwo problemy z uzyskaniem należności od kontrahentów, zapraszamy do kontaktu. Nasza Kancelaria prowadzi różnego rodzaju sprawy windykacyjne i antywindykacyjne. Więcej informacji na ten temat można znaleźć pod poniższym linkiem: https://www.sobotajachira.pl/windykacja-i-anty-widykacja/.