Dziedziczenie długów – wszystko, co należy wiedzieć

Osoba zmarła może po sobie pozostawić nie tylko dobra w postaci sporego majątku czy mieszkania. Nierzadko zdarza się, że spadkobiercy dziedziczą długi spadkodawcy. Jak z punktu widzenia prawa wygląda mechanizm przejmowania zobowiązań finansowych po zmarłym? Kto jest w pierwszej kolejności uprawniony do odziedziczenia długów? Czy można zrzec się takiego spadku?

Zgodnie z obowiązującym prawem, w pierwszej kolejności do dziedziczenia uprawnione są osoby wskazane w testamencie. Jeśli jednak taki dokument nie powstał, został sporządzony w sposób nieprawidłowy, bądź spadkobiercy odrzucili spadek. wówczas o tym, kto otrzyma po zmarłym wybrane dobra lub zobowiązania decydują zapisy kodeksu cywilnego. Te stanowią, że najpierw (w równych częściach) spadek otrzymują małżonek bądź małżonka osoby zmarłej oraz dzieci. Tu warto zaznaczyć, że część przynależna małżonkowi nie może być mniejsza niż 25% masy spadkowej. W dalszej kolejności do dziedziczenia uprawnieni są wnukowie zmarłego, rodzice i rodzeństwo.

Taki mechanizm dziedziczenia dotyczy całości tego, co wchodzi w skład tzw. masy spadkowej. Oznacza to, że podobny schemat stosujemy także względem długów spadkodawcy. Wobec niespłaconych zobowiązań finansowych nie stosuje się żadnych odrębnych zasad.

Dziedziczenie długów – czy można tego uniknąć?

Spadkobierca, który otrzymuje w spadku dług, może rozwiązać tę sprawę na cztery sposoby. Po pierwsze – przyjąć spadek wprost, co oznacza, że godzi się przyjąć bezwzględnie wszystkie elementy masy spadkowej, w tym aktywa i niespłacone zobowiązania finansowe. Alternatywnym rozwiązaniem jest natomiast przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W takim przypadku spadkobierca godzi się na dziedziczenie długów, ale jedynie do wysokości odziedziczonego majątku. Istnieje też możliwość odrzucenia całego spadku. Efektem takiej decyzji jest zrzeczenie się zarówno zobowiązań jak i aktywów.

Spadkobierca może także pozostać bierny i nie reagować na powołanie do spadku. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2015 roku, brak złożonego oświadczenia o ewentualnym przyjęciu bądź odrzuceniu spadku po zmarłym w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym uprawniona do dziedziczenia osoba dowiedziała się o spadku, przyjmuje go wraz z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że osoba taka otrzymuje spadek tylko do wysokości aktywów.

Sprawdź także: Dziedziczenie kredytu – kto otrzymuje w spadku takie zobowiązanie?

Dziedziczenie długów przez dzieci

Swego czasu głośno w Polsce było o kilku przypadkach dziedziczenia ogromnych długów przez osoby małoletnie. Tu należy sprecyzować, że spadkobiercy, którzy nie ukończyli 18. roku życia i nie wstąpili jeszcze w związek małżeński, dziedziczą ze wspomnianym już dobrodziejstwem inwentarza. Jeśli rodzic lub prawny opiekun nie chce, by dziecko przyjęło spadek nawet na takiej zasadzie, musi on formalnie odrzucić w imieniu niepełnoletniego możliwość przyjęcia spadku w terminie 6 miesięcy licząc od dnia otrzymania informacji o powołaniu do dziedziczenia. Ponadto, trzeba mieć świadomość, że aby odrzucić spadek w imieniu dziecka, musimy wystąpić o wyrażenie zgody przez sąd opiekuńczy.

Dziedziczenie długów alimentacyjnych – co trzeba wiedzieć?

Warto też omówić dziedziczenie długów alimentacyjnych. Wiele osób myśli bowiem, że sam obowiązek spłacania alimentów przechodzi po zmarłym na jego bliskich. Tymczasem, dziedziczenie dotyczy praw i obowiązków majątkowych. Alimenty są natomiast obowiązkiem osobistym. Obowiązek taki wygasa on wraz ze śmiercią danej osoby. Jeśli jednak spadkodawca nie uregulował wszystkich należności z tego tytułu w przeszłości (czyli był dłużnikiem alimentacyjnym), to na spadkobiercy spoczywa obowiązek spłaty długu.

Dziedziczenie długów – jak uniknąć problemów?

Przede wszystkim najlepiej jest określić jasno, czy przyjmuje się po zmarłym spadek. Niekiedy zdarza się, że mimo długów, wartość pozostałych aktywów jest na tyle duża, że warto mimo wszystko spadek przyjąć, a długi spłacić. Najczęściej jednak spadek z przeważającą ilością nieuregulowanych dotąd zobowiązań finansowych staje się bardzo problematyczny. Wówczas należy się spadku zrzec i pamiętać, że przejdzie on na kolejne osoby uprawnione ustawowo do dziedziczenia.