Komentarz do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30.10.2024 r. w sprawie o sygn. II CSKP 1939/22

Komentuje: Marek Szpak, radca prawny.

W powyższym orzeczeniu Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że umowa kredytu waloryzowana kursem CHF nie wymaga unieważnienia, bowiem pozwany GE Money Bank SA odsyłał kredytobiorców do własnej tabeli kursowej, gdzie publikowane wartości oparte były każdorazowo o średni kurs NBP, który uwzględniał marżę kupna/sprzedaży. Jednoznacznie należy uznać, że wskazany wyrok stanowi odosobniony przypadek. W naszej ocenie nie spowoduje on załamania linii orzeczniczej polskich sądów wprost opartej na orzeczeniach europejskich. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) konsekwentnie stwierdza, że w przypadku unieważniania poszczególnych postanowień umowy kredytu nie można ich zastąpić inną regulacją. Ustne zasadnicze motywy rozstrzygnięcia stoją w jaskrawej sprzeczności z dotychczasowym orzecznictwem TSUE oraz judykaturą sądów powszechnych. Ignorancja dotychczasowego dorobku orzeczniczego znajduje odzwierciedlenie zwłaszcza w umożliwieniu częściowej modyfikacji lub zamiany niedozwolonych postanowień umownych. Nie może być wątpliwości, że samo obciążenie konsumenta ryzykiem walutowym w umowie kredytowej jest niedopuszczalne i dyskwalifikuje taką umowę w całości. 

Orzecznictwo prokonsumenckie TSUE jest ugruntowane. Trzeba wskazać na wyrok TSUE z dnia 21.09.2023 r. w sprawie o sygn. C-139/22, gdzie Trybunał kolejny raz opowiedział się za koniecznością upadku całej umowy z klauzulami abuzywnymi. Co więcej TSUE stwierdził, że jeżeli dana klauzula została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez UOKiK lub jest tożsama z treścią klauzuli znajdującej się w rejestrze, sąd może orzec nieważność umowy kredytowej bez konieczności szczegółowej analizy nieuczciwego warunku. Ponadto zdaniem Trybunału umowa kredytowa, która w treści zawiera zarówno zapisy wadliwe jak i uczciwe, nie może być wykonywana w oparciu tylko o te uczciwe. W konsekwencji nic nie stoi na przeszkodzie, aby taką umowę uznać za nieważną. Dodatkowo Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30.10.2024 r. w sprawie o sygn. II CSKP 237/24 wprost wskazał, że „W razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego, umowa nie wiąże także w pozostałym zakresie.” Wskazany wyrok w całości podtrzymuje dotychczasowe orzecznictwo i Sąd w tym orzeczeniu kolejny raz podkreślił, że w przypadku gdy postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie jest wiążące, to w obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów.